مردمان استان ایلام ترکیبی هستند از اقوام لر ، کرد و اقلیتی عرب.مردمان لرتبار ایلام خود به دو دسته لرهای فیلی و لرهای لک زبان تقسیم می شوند و اکثریت قاطع شهرستانهای دره شهر،دهلران و آبدانان را به خود اختصاص داده اند. علاوه بر این شهرستانها ،لرتباران ایلام در شهرستانهای ایلام(ساکنین اصیل شهر ایلام)،ارکواز ملکشاهی(دهستان شوهان)،مهران، و شیروان چرداول(بخش هلیلان) سکونت دارند.گویش لرتبارن  شهر ایلام مثل حیدریها،پیریایی ها،رشنوادی ها و....... تغییر یافته و آنها با یک گویش خاص که ترکیبی از لری فیلی ،لری لکی و کردی است تکلم می کنند .با اینکه گویش این عده ازلرتباران به گویش کردی نزدیکتر است ولی همچنان از طرف حتی کرد تباران ،لر تبار خوانده می شوند و به گویش آنها "لری" اطلاق می شود.اینان لرهایی بوده اند که به همراه والیان لرستان پشتکوه در ایلام که آن موقع ده ای بیش نبوده است  مستقر شده و شهر ایلام را آنها بر پا کرده اند.با اضافه کردن این لرتباران ،می توان ادعا کرد که اکثریت قاطع استان ایلام به لرتباران تعلق دارد.حتی اگر این عده را منها کنیم باز  لرها دومین قوم استان ایلام  خواهند بود.  قسمت زیر که درآن طوایف لرتبار  استان ایلام ذکر شده است بیانگر این حقیقت انکار ناپذیر است.

نام ایل                             محل سکونت

ایلام از قدیم الایام جزء  جغرافیای تاریخی – فرهنگی لرستان کهن بوده است.

 در تاریخ آمده است:

"مقارن قرن چهارم هجری لرستان عملا به دو منطقه لر نشین (لربزرگ ولر کوچک)تقسیم شده بودکه دو برادر امور هر دو قسمت را در دست داشتند،حد فاصل ومرز هر دو قسمت لر نشین کاملا مشخص بود وشاخه رود دز از حوالی بروجرد تا ذزفول این دو طلایه را از هم مشخص می نمود جایگاه اتابکان لر کوچک،قلعه ی فلک الافلاک در لرستان کنونی بود که بر ایلام کنونی و همه ی لرستان کنونی فرمانروایی داشتند. در قرن دهم این دو منطقه ،لرستان فِیلی نامیده می شد و ادارة پشتکوه  هم در اختیار اتابکان لر بود (مینورسکی ، ص 13؛ حمدالله مستوفی ، ص 552ـ561؛ نیز رجوع کنید به پیشکوه * ؛ لرستان * )."

باز ذکرشده است:

"محدود ه لر کوچک بین دزفول از جنوب کرمانشاه در شمال رود دز،در مشرق و مرزهای غربی کشور واقع ده است،هر چند سراسر استان لرستان کوهستانی است ولی کبیر کوه مشهورترین کوه منطقه می باشد با جهت شمال غربی جنوب شرقی لرستان را به دوقسمت پیشکوه وپشتکوه تقسیم می نماید.گاهی حد فاصل بین دو منطقه را سیمره نیز می دانند،زیرا رود مذکور در دامنه شمالی کبیر کوه وبه موازات آن به سمت داخل ایران جریان پیدا می کند .سرزمین های شمالی کبیر کوه به پیشکوه معروف است، و مرکزش خرم آباد وسرزمین های جنوبی که به پشتکوه معروف است مرکزش ایلام می باشد.حکمرانان مشهور منطقه لر کوچک به اتابکان لر کوچک مشهورند، پنج قرن در آن نواحی حکومت می کرده اند"

درمورد لرستان پشتکوه نیز در تاریخ آمده است:

"لرستان پشتکوه ، منطقه ای تاریخی در مغرب ایران ، کمابیش مطابق با استان ایلام * کنونی . منطقة پشتکوه قسمت غربی سرزمین لرستان قدیم است که رشته کوه کبیرکوه  آن را از پیشکوه جدا می سازد و قرار گرفتن آن در پشتِ (مغرب ) این کوه ، وجه تسمیة نام آن است (رزم آرا، 1320 ش الف ، ص 3؛ دایرة المعارف فارسی ، ذیل «پشتکوه »). در منابع قرن سیزدهم از این منطقه نام برده شده است .پشتکوه را به دو قسمت تقسیم کرده اند: پشتکوه لرستان ، از اسلام آباد تا دهلران ، که قسمتی از خاک لرستان محسوب می شود؛ و پشتکوه خوزستان ، از دهلران تا شوش ، که قسمتی از خاک خوزستان به شمار می آید (کریمی ، ص 81 ـ82)."

باز ذکر شده است:

"از سه سده پیش فرمانروایی خود مختار والیان در منطقه ی ایلام (لرستان پشتکوه) پا بر جای بوده است. از نامور ترین آن ها می توان به حسین خان،غلامرضا خان و حسین قلی خان ابو قداره اشاره کرد.مرکز فرمانروایی والیان لرستان پشتکوه مکان ثابتی نداشت بدین گونه که زمستانها را در باغشاهی عراق و تابستانها را در هلیلان و یا حسین آباد(ایلام کنونی) سپری میکردند.

در دوره ی قاجار و به ویژه فتحعلی شاه،به منظور تجزیه لرها و واگذاری حکومت ایل ها به شاهزادگان قاجار فشار زیادی روی ایلها وجود داشت که به همین روی حسین قلی خان والی لرستان، قلعه ی فلک الافلاک را به ناچار رها کرد و فرمانروایی را به "ده بالا" جا به جا کرد."

 ود رخصوص نام های شهر ایلام آمده است:

«در گذشته شهر ایلام،"ده بالا" نامیده میشد.حسین قلی خان،والی لرستان پشت کوه در ده بالا یا محل کنونی ایلام، خانه،اردوگاه و عمارت شامل حرمسرا و محل زندگی والی را بنا کرد که به صورت مرکز تابستانی والیان پشت کوه در آمد. از این زمان "ده بالا" به احترام حسین قلی خان والی، "حسین آباد" خوانده شد.در خرداد 1315 خورشیدی نام آن توسط فرهنگستان ایران،به "ایلام"و به معنی سرزمین بلند و کوهستانی و به یاد خاندان کهن ایلامی تغییر یافت.»

در جدول زیر تقسیم بندی لرستان کهن ذکر شده است.

حال عده ای مغرض، به شکلی  وقیحانه سعی در مخدوش کردن این تاریخ انکار ناپذیر را دارند و به شیوه های مختلف سعی در انکار جایگاه برجسته کنونی و پیشینه تاریخی لرتباران ایلام دارند.اینان یک روز ایل شوهان را که بزرگترین ایل لرزبان ایلام است و با ایل کاحیرده دهلران تبار مشترک دارد ،کرد کرمانج میخوانند ،روز دگر لک زبانان را کرد می خوانند، در ویکی پدیا لری را به عنوان یکی از زبانها رایج در استان ایلام حذف می کنند ، در نوشته هایشان لرها را اقلیتی در کنار عرب زبانان موسیان درج می کنند،سابقه تاریخی "ده لران "ر ا زیر سوال می برند،در هنگام بحث راجع به پیشینه تاریخی استان ایلام از عیلام باستان می پرند و به دوره رضاخان می رسند و تاریخ  چند صد ساله خود را که شامل "لرستان کهن"،"لر کوچک"،"لرستان فیلی"و "لرستان پشتکوه" است را انکار می کنند، اینان عناوین جعلی و غیر تاریخی "والیان ایلام "یا "والیان پشتکوه" را جایگزین عناوین تاریخی و حقیقی" والیان لرستان فیلی" یا" والیان لرستان پشتکوه" می کنند و طوری رفتار می کنند که  انگار  عنوان ایلام در سال 1308 به این منطقه اطلاق نشده است.اینان انگار که سنگ نوشته های والیان لرستان فیلی و لرستان پشتکوه را ندیده اند، انگار که قلعه والی لرستان در ایلام را ننگریسته اند.از اینان باید پرسید آیا این همه پیشینه تاریخی قابل انکار است؟آیا این خیانت نیست؟آیا این انسانی است؟ایا این اخلاقی است؟آیا هویت قومی کرد تباران   ایلام امروزبه دلیل قرار گرفتن در قلمرو لرستان کهن ،لرکوچک، لرستان فیلی  و لرستان پشتکوه  از بین رفت که الان هویت لرتباران به دلیل اقدامات آنها از بین رود؟ و البته  صدها سئوال دیگر که پاسخگویی با آنها متناسب با اهداف مغرضانه این افراد نیست.چارلی چاپلین در خصوص خیانت گفته است "اگر روزی خیانت دیدی بدان که قیمتت بالا است" . اینان به خیال خود به قوم بزرگ لر آسیب می زنند، نمی دانند که با این کار  فقط خود را خوار می کنند.

والبته خنثی و بی تفاوت بودن لرتباران ایلام در این خصوص صحنه جولان دادن بیشتری را برای این افراد محیا کرد ه است .امیدواریم  که این بی تفاوتی از بین رود و تلاشهایی برای برجسته کردن واقعیات تاریخی ایلام توسط لرتباران انجام گیرد و این عده قلیل هم به خود بیایند و فضای سرشار از برادری لرها و کردهای استان ایلام  را دیگر خدشه دار نکنند.